Natura dels mots :
Mas :conjonccion.
las : article definit femenin plural
gents : nom comun femenin plural
avián vistas : vèrb véser, 3en grop. mai que perfièch, tresena persona del plural.
la : article definit femenin singular
tomata : nom comun femenin singular
e : conjonccion de coordinacion
la : article definit femenin singular
patata : nom comun femenin singular
Fonccion dels grops de mots :
Mas las gents : grop subjècte.
Avián vistas la tomata e la patata : grop verbal
avián vistas : vèrb
la tomata e la patata : complement d'objècte dirècte (objècte de la frasa).
Gramatica :
en occitan, l'accòrd se pòt far dins los tempses compausats, amb l'auxiliar aver amai quand lo COD es aprèp lo vèrb quand lo COD es ja fòrça present dins lo cap del locutor.
Es lo cas de la frasa clau.
Aquel acòrdi es pas sistematic coma l'es quand lo COD es dabans lo vèrb o coma quand es lo vèrb èsser qu'es emplegat.
Conjugason :
Mai que perfièch : formacion per totes los vèrbs
Lo mai que perfièch descriu una accion passada que se debanèt abans una autra accion passada.
Per formar lo mai que perfièch, utilizam l'imperfièch del vèrb auxiliar e lo participi passat. Lo vèrb auxiliar e las règlas d'acòrd son tal coma pel passat compausat.
15/12/2010
Tèxt causit n°13: La tomata e la patata.
Un còp èra, una tomata e una patata. Anavan al Mc Donald. Mas las gents avián vistas la tomata e la patata. E del còp corriguèron lo mai lèu possible. Mas los gardes coma los bacons e las cebas los ratrapèrons. E se faguèron coire e puèi la patata venguèt de fritas e la tomata se faguèt metre dins un "cheese burger.
Lisa e la classa de cicle 3.
Lisa e la classa de cicle 3.
Cant poesia n°13 : Nadalets
Nadalets
Nadal de Pesenàs.
Dins un estable, aval,
Es nascut, polit Nadal. (Bis)
Dins una grépia de rocada,
Ambe de palha per flaçada. È !
Chut ! chut ! chut ! que l’enfant dòrm pas tan de bruch
Chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut !
Lo pastre a quitat son prat,
En cantant es arribat. (Bis)
Sant Josèp se met sus la pòrta
E l’arrèsta d’una votz fòrta. È !
Un cordonièr ven exprès
Per li faire de solièrs. (Bis)
Pam, pim, pam, pica la semèla,
Sulcòp Sant Josèp l’interpèla. È !
Lo fifraire del país
Pòrta tanben son otís. (Bis)
Per complaire al Filh, a la Maire,
I vòl jogar son plus bèl aire. È !
Nadal dels aucèls. Anonim
Aicí l'estèla de nadal,
Qu'es aquel bruch sus nòstre ostal?
Es una tropa d'aucelons
A Bethleem van dos a dos.
Dins l'estable ont lo Rei dal cèl
Dròm entre l'ase e lo maurèl
Digatz aucèls qué venètz far?
-Venèm nòstre Dieu adorar.
La lalala lalala lalala lala
La lalali lali lali lali lala
La lalala lalala lala lalilala
La lilila lalilila lali lila
Lo pol s'avança lo primièr
Monta sul boès del rastelièr
E per començar l'orason
Entona son "Cocorocon"
Lo mèrle arriba en estiflant
Lo linòt en canturlejant
Lo pijon fa "rocó rocó"
La lauseta "tira liron"
Tira lirà tira li tira li liron
Ti tira li titira li tiraliron
Ti tira li tira li tira li liron
Ti tira li ti tira li tira liron
Lo cardin sortís de son niu
Saluda e fa "tirli chiu chiu"
"Chiu chiu" respond lo passerat
E la calha fa "palpapà"
Vaicí venir lo baticoeta
Se pausa a costat del verdet
E sus l'albar lo rossinhòl
Canta a l'enfant re mi fa sòl.
Re re re mi re re mi re re mi fa sòl
Re re re mi re re re mi re mi fa sòl
Re re re mi re re mi re re mi fa sòl
Re re re mi re re re mi re mi fa sòl
Per onorar lo filh de Dieu
Venètz en franda devocion
Angèls pastors aucèls del cèl
Cantem anuèit Noèl Noèl
La lalala lalala lalala lala
La lala lèra lala lèra lalala
La lalala lalala lala lèra la
La lala lèra lala lèra lalala.
Cantem Nadal. Anonim.
Ieu me soi levat per un matinet
Que l’alba preniá son blanc mantelet.
Cantem Nadal, Nadal Nadal,
Cantem Nadal encara ! (bis)
Ai pres ma capòta e mon capulet
E mon cort mantèl de droguet violet.
Ieu me’n soi anat cercar Guilhaumet.
–Qu’escotas aquí, gai pastorelet ?
Escoti cantar lo rossinholet,
Jamais n’ai ausit cant tant aimablet !
-N’es lo rossinhòl ni autre auselet
Mas del paradís un bèl angelet.
Ditz qu’a Betelèm, dins un establet,
Es nascut anuèit un Dieu enfantet.
Lèva-te viste Bertomieu. Anonim.
Lèva-te viste Bertomieu
Lèva-te per l'amor de Dieu
Vai te'n veire sus la teulada,
Çò que se passa dins la prada,
E se quicòm charma ton uèlh
Balharàs un còp de fiulèl.
-Vesi venir tres monsurets,
Totis ribans, totis boquets,
Que ne cantan tant bèlis aires
En l'onor de la Vièrja Maire.
Per encantar lo Rei del Cèl
Cantan çò que i a de pus bèl!
-Vai te'n cargar lo gilet blanc
Per anar veire aquel enfant.
Regarda plan lo cèl, escota,
Nos podèm pas trompar de rota.
Anem, anem, fasem camin,
Arribarem deman matin.
L'estela que lusís al luènh
Nos menarà a Betelèm.
E quand aurem trobat l'estable
Ont es nòstre Dieu tant aimable,
Li ofrirem nòstres presents,
No'n tornarem totis contents.
Nadal tindaire. Anonim
Anam ausir las aubadas
Que se’n venon de sonnar
Sus de trompetas dauradas
Dison qu’un delfin serà.
L’una fa : « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E l’autra li fa lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Novèl vengut, pichòt popon.
Quand dintrarem dins l’estable,
Li tirarem lo capel
Li direm : « Enfant aimable
Sètz polit coma un anèl. »
Un farà: « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E l’autre farà lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Novèl vengut, pichòt popon.
Sonatz pifres e trompetas,
Timbalas e caramèls,
E vos claras campanetas
Ambe lo còr dels angèls.
Digatz-li: « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E cadun farà lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Sètz benvengut, pichòt popon.
Nadal de Pesenàs.
Dins un estable, aval,
Es nascut, polit Nadal. (Bis)
Dins una grépia de rocada,
Ambe de palha per flaçada. È !
Chut ! chut ! chut ! que l’enfant dòrm pas tan de bruch
Chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut ! chut !
Lo pastre a quitat son prat,
En cantant es arribat. (Bis)
Sant Josèp se met sus la pòrta
E l’arrèsta d’una votz fòrta. È !
Un cordonièr ven exprès
Per li faire de solièrs. (Bis)
Pam, pim, pam, pica la semèla,
Sulcòp Sant Josèp l’interpèla. È !
Lo fifraire del país
Pòrta tanben son otís. (Bis)
Per complaire al Filh, a la Maire,
I vòl jogar son plus bèl aire. È !
Nadal dels aucèls. Anonim
Aicí l'estèla de nadal,
Qu'es aquel bruch sus nòstre ostal?
Es una tropa d'aucelons
A Bethleem van dos a dos.
Dins l'estable ont lo Rei dal cèl
Dròm entre l'ase e lo maurèl
Digatz aucèls qué venètz far?
-Venèm nòstre Dieu adorar.
La lalala lalala lalala lala
La lalali lali lali lali lala
La lalala lalala lala lalilala
La lilila lalilila lali lila
Lo pol s'avança lo primièr
Monta sul boès del rastelièr
E per començar l'orason
Entona son "Cocorocon"
Lo mèrle arriba en estiflant
Lo linòt en canturlejant
Lo pijon fa "rocó rocó"
La lauseta "tira liron"
Tira lirà tira li tira li liron
Ti tira li titira li tiraliron
Ti tira li tira li tira li liron
Ti tira li ti tira li tira liron
Lo cardin sortís de son niu
Saluda e fa "tirli chiu chiu"
"Chiu chiu" respond lo passerat
E la calha fa "palpapà"
Vaicí venir lo baticoeta
Se pausa a costat del verdet
E sus l'albar lo rossinhòl
Canta a l'enfant re mi fa sòl.
Re re re mi re re mi re re mi fa sòl
Re re re mi re re re mi re mi fa sòl
Re re re mi re re mi re re mi fa sòl
Re re re mi re re re mi re mi fa sòl
Per onorar lo filh de Dieu
Venètz en franda devocion
Angèls pastors aucèls del cèl
Cantem anuèit Noèl Noèl
La lalala lalala lalala lala
La lala lèra lala lèra lalala
La lalala lalala lala lèra la
La lala lèra lala lèra lalala.
Cantem Nadal. Anonim.
Ieu me soi levat per un matinet
Que l’alba preniá son blanc mantelet.
Cantem Nadal, Nadal Nadal,
Cantem Nadal encara ! (bis)
Ai pres ma capòta e mon capulet
E mon cort mantèl de droguet violet.
Ieu me’n soi anat cercar Guilhaumet.
–Qu’escotas aquí, gai pastorelet ?
Escoti cantar lo rossinholet,
Jamais n’ai ausit cant tant aimablet !
-N’es lo rossinhòl ni autre auselet
Mas del paradís un bèl angelet.
Ditz qu’a Betelèm, dins un establet,
Es nascut anuèit un Dieu enfantet.
Lèva-te viste Bertomieu. Anonim.
Lèva-te viste Bertomieu
Lèva-te per l'amor de Dieu
Vai te'n veire sus la teulada,
Çò que se passa dins la prada,
E se quicòm charma ton uèlh
Balharàs un còp de fiulèl.
-Vesi venir tres monsurets,
Totis ribans, totis boquets,
Que ne cantan tant bèlis aires
En l'onor de la Vièrja Maire.
Per encantar lo Rei del Cèl
Cantan çò que i a de pus bèl!
-Vai te'n cargar lo gilet blanc
Per anar veire aquel enfant.
Regarda plan lo cèl, escota,
Nos podèm pas trompar de rota.
Anem, anem, fasem camin,
Arribarem deman matin.
L'estela que lusís al luènh
Nos menarà a Betelèm.
E quand aurem trobat l'estable
Ont es nòstre Dieu tant aimable,
Li ofrirem nòstres presents,
No'n tornarem totis contents.
Nadal tindaire. Anonim
Anam ausir las aubadas
Que se’n venon de sonnar
Sus de trompetas dauradas
Dison qu’un delfin serà.
L’una fa : « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E l’autra li fa lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Novèl vengut, pichòt popon.
Quand dintrarem dins l’estable,
Li tirarem lo capel
Li direm : « Enfant aimable
Sètz polit coma un anèl. »
Un farà: « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E l’autre farà lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Novèl vengut, pichòt popon.
Sonatz pifres e trompetas,
Timbalas e caramèls,
E vos claras campanetas
Ambe lo còr dels angèls.
Digatz-li: « Tarari tararèra
Lintampon laderitampon
E cadun farà lo respon .
Tarari, tararèra
Lintampon laderitampon
Sètz benvengut, pichòt popon.
Tèxt causit n°12 : Los Zinzins de l'espaci.
Lenç èra Etnò, ensajava de far de fusadas mas a cada còp espetavan.
Deren èra Candi, repassava los pichòtas culòtas ròses.
Liam èra Bed agachava tot lo temps la television e Guilhèm èra Gòrjos que tot lo temps manjava coma un golard.
A, ai doblidat Stereò qu'èra Axel, arriva ara dins la socopa volanta per sauvar Etnò, Candi, Bed e Gòrjos de la tèrra.
Jonatan CM2 e la classa de cicle3.
Deren èra Candi, repassava los pichòtas culòtas ròses.
Liam èra Bed agachava tot lo temps la television e Guilhèm èra Gòrjos que tot lo temps manjava coma un golard.
A, ai doblidat Stereò qu'èra Axel, arriva ara dins la socopa volanta per sauvar Etnò, Candi, Bed e Gòrjos de la tèrra.
Jonatan CM2 e la classa de cicle3.
Inscription à :
Articles (Atom)